Fundacja im. Jerzego Łojka
Nagroda na rok 2001 „Zeszyty Historyczne WiN-u”

Celem Fundacji jest zwrócenie uwagi na konieczność budowania zapory dla sowiecko-komunistycznej dominacji wśród młodszych generacji Polaków. Jest ona prywatną Fundacją przyłączoną do Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku. Z zasobów tej Fundacji co dwa lata przyznawane są nagrody wybitnym działaczom niepodległościowym oraz twórcom za prace historyczne, naukowe i popularne, filmy a także dzieła literatury i sztuki, w których autorzy podejmują tematykę walki narodu polskiego w obronie swej tożsamości.

[nggallery id=2]

Pierwszy numer „Zeszytów Historycznych WiN-u” ukazał się w marcu 1992 roku, a inicjatorem jego wydania i redaktorem naczelnym był Andrzej Zagórski, żołnierz Armii Krajowej i niestrudzony historyk wojennej konspiracji, gromadzący relacje i dokumenty w czasach, gdy zajmowanie się dziejami AK było źle widziane przez władze. Wydawcą periodyku była Komisja Historyczna Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, a celem, który stawiała sobie redakcja, było odkłamanie najnowszej historii Polski oraz odtworzenie heroicznej walki antykomunistycznego podziemia z lat powojennych.

Początkowo w zespole redakcyjnym przeważali weterani WiN-u, wspierani przez nielicznych historyków młodego pokolenia. W latach 1992-1994 w redagowaniu „Zeszytów” brali udział: Tomasz Biedroń, Mieczysław Huchla, Andrzej Kostrzewski, Ludwik Kubik, Zbigniew Lazarowicz, Czesław Naleziński, Zbigniew K. Wójcik. W 1994 roku Andrzej Zagórski zrezygnował z funkcji redaktora naczelnego, przekazując pismo w ręce Janusza Kurtyki, młodego historyka, już wcześniej publikującego swoje teksty w „Zeszytach”. Od numeru piątego wśród redaktorów i współpracowników coraz liczniej pojawiały się nazwiska młodych badaczy, tworzących od nowa najnowszą historię Polski. Wkrótce „Zeszyty Historyczne WiN-u” nie tylko wybiły się z pośród periodyków dokumentujących przeszłość konspiracji i zamieszczających wspomnienia kombatantów, ale stały się jednym z najważniejszych – a może wręcz najważniejszym – naukowym czasopismem historycznym.

Od połowy 1994 roku członkami redakcji byli: Janusza Kurtyki, Wojciech Frazik, Ludwik Kubik, Czesław Naleziński, Anna Wiekluk (od numeru 6), Zdzisław Zblewski (od numeru 11). Jako stałych współpracowników w latach 1995-2001 wymieniano: Tomasza Biedronia, Zbigniewa Lazarowicza, Tomasza Marszewskiego, Grzegorza Ostasza, Jerzego Węgierskiego i Andrzeja Zagórskiego. Wśród kilkudziesięciu autorów powtarzały się nazwiska Tomasza Balbusa, Waldemara Brendy, Marii Fieldorf, Marka Gałęzowskiego, Jarosława Kopińskiego, Macieja Korkucia, Marka Michalika, Grzegorza Motyki, Sławomira Poleszaka, Stanisława Jana Rostworowskiego, Anny Sudiltz, Krzysztofa Szwagrzyka, Rafała Wnuka, Leszka Zachuty.

Pismo, które z czasem coraz szybciej uwzględniało wszystkie nurty powojennej konspiracji, wprowadziło podział publikowanych tekstów na stałe działy: opracowań, wspomnień, dokumentów, biogramów, recenzji oraz regularnie prowadzonej bibliografii. Podkreślenia wymaga fakt, że członkowie redakcji, współpracownicy i autorzy za swoją prace nie otrzymują wynagrodzenia, traktując społeczne zaangażowanie jako swój obowiązek wobec współtowarzyszy walki lub jako dług wdzięczności wobec uczestników antykomunistycznego oporu.

„Zeszyty Historyczne WiN-u” zdobyły sobie mocną pozycję w historiografii III Rzeczypospolitej. Kontynuując najlepsze tradycje przedwojennej „Niepodległości” i powojennych „Zeszytów Historycznych”, tworzą fundament nie tylko dla historycznych monografii i syntez, które w przyszłości powstawać będą na uniwersytetach i w instytucjach naukowych, ale także dla rzetelnej popularyzacji, kształtującej świadomość historyczną Polaków w XXI wieku. (prof. Ryszard Terlecki, PAN – Kraków)